Η Παγκόσμιος Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

Μία μεγάλη εορτή της Εκκλησίας μας είναι η «παγκόσμιος Ύψωσης του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού». Σύμφωνα με την ιερή παράδοση της Εκκλησίας μας, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού, η αγία Ελένη τον ασπάσθηκε και τον παρέδωσε στον πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος ύψωσε ψηλά τον Σταυρό του Χριστού για να τον δουν οι παρευρισκόμενοι χριστιανοί.

Ένα παρόμοιο περιστατικό έγινε λίγα χρόνια μετά, το 335, την επομένη των εγκαινίων του πανίερου Ναού της Αναστάσεως. Ο πατριάρχης ύψωσε και πάλι τον Σταυρό και ευλόγησε τα πλήθη των χριστιανών, των κληρικών και των λαϊκών, που είχαν συρρεύσει στην αγία πόλη για την τελετή των εγκαινίων και παραλλήλως ζητούσαν να προσκυνήσουν το ιερότατο σύμβολο του χριστιανισμού.

Και μία τρίτη φορά πραγματοποιήθηκε η ύψωσις του Τιμίου Σταυρού και συγκεκριμένα το έτος 628. Είναι η εποχή που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος πολεμά τους Πέρσες. Ο λαός αυτός, προ 14 ετών, έχει καταλάβει την Παλαιστίνη και είχε αρπάξει από τούς χριστιανούς τον Τίμιο Σταυρό. Ο Ηράκλειος νικά και επανακτά τον Σταυρό. Στις 14 Σεπτεμβρίου έρχεται στα Ιεροσόλυμα φέροντας στους ώμους του τον Σταυρό. Είναι ανυπόδητος και φτωχικά ντυμένος. Φθάνει στο Ναό της Αναστάσεως και παραδίδει τον Σταυρό στα χέρια του πατριάρχη Ζαχαρία. Εκείνος υψώνει τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό και ευλογεί τα πλήθη των χριστιανών, ψάλλοντας για πρώτη φορά τον πολύ γνωστό ύμνο «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου …».

Από την εποχή αυτή μέχρι και σήμερα η Εκκλησία μας τιμά με επισημότητα ως πολύ μεγάλη εορτή την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Λόγω δε της σπουδαιότητας της η εορτή ξεκινάει την Κυριακή προ της Υψώσεως και παρατείνεται την Κυριακή μετά την Ύψωσιν. Η ύψωσις του Τιμίου Σταυρού συγκαταριθμείται στις ακίνητες δεσποτικές εορτές, δηλ. εκείνες που αναφέρονται στο πρόσωπο και τη ζωή του Δεσπότη Χριστού και τιμώνται σε συγκεκριμένη (ακίνητη) ημερομηνία του χρόνου.

Την ημέρα αυτή, καθώς ολοκληρώνεται η Ακολουθία του Όρθρου και λίγο πριν αρχίσουμε τη Θεία Λειτουργία, πραγματοποιείται στους Ιερούς Ναούς μας η τελετή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

Πάνω στο ξύλο του Σταυρού ο Χριστός θριάμβευσε εναντίον του διαβόλου και διά του Σταυρού ήρθε η σωτηρία σε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.

Προσκυνάμε τον Σταυρό γιατί είναι εικόνα του Εσταυρωμένου Χριστού και η ζωή της Εκκλησίας στηρίζεται πάνω στον Σταυρό.

Τα μυστήρια της Εκκλησίας, το κέντρο της πνευματικής ζωής, γίνονται με την ενέργεια του Σταυρού. Ο ιερέας ευλογεί σταυροειδώς το νερό της κολυμβήθρας. Μας χρίει σταυροειδώς με το Άγιο Μύρο. Μετέχουμε του Σταυρού του Χριστού με την Θ. Ευχαριστία και το Βάπτισμα. Ο ιερέας παρακαλεί τον Θεό Πατέρα να στείλει το Άγιο Πνεύμα και να μεταβάλει το ψωμί και το κρασί σε Σώμα και Αίμα Χριστού, σφραγίζοντάς τα με το σημείο του Σταυρού.

Όλη η ζωή του Χριστιανού είναι σταυρική και ο Χριστός καλεί όσους θέλουν να άρουν τον σταυρό τους, δηλαδή είτε σε καιρό διωγμών να μαρτυρήσουν για τον Χριστό, είτε σε καιρό ειρήνης να αγωνίζεται να ζήσει την ζωή της ευσέβειας, σταυρώνοντας τα πάθη και τις επιθυμίες του.

Ο Χριστός με την Σταύρωσή Του συμφιλίωσε τον άνθρωπο και όλη τη δημιουργία μεταξύ τους και με τον Θεό. Ο Σταυρός αποτελείται από δύο κεραίες: μία κάθετη και μία οριζόντια. Η κάθετη υποδηλώνει την κάθετη συμφιλίωση, δηλ. των ανθρώπων με τον Θεό. Η οριζόντια κεραία αναφέρεται στην συμφιλίωση των ανθρώπων μεταξύ τους και με όλη τη δημιουργία.
Το σημείο του Σταυρού είναι το ανίκητο όπλο κάθε Χριστιανού.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας κάνουν έναν σοφό παραλληλισμό: Όπως το ξύλο της γνώσεως έγινε αιτία για την καταδίκη του Αδάμ, έτσι το ξύλο του Σταυρού γίνεται η απαρχή της σωτηρίας μας. Και για τον λόγο αυτό ο Σταυρός είναι το καύχημα και το τρόπαιο όλων των χριστιανών.

Ο Σταυρός, σύμφωνα και με έναν υπέροχο ύμνο της Εκκλησίας είναι ο φύλακας της οικουμένης, είναι το κόσμημα της Εκκλησίας, είναι το στήριγμα των πιστών, είναι η δόξα των Αγγέλων και των δαιμόνων το τραύμα.

Η ιστορία της Εκκλησίας μας έχει πολλά παραδείγματα να μάς υποδείξει από τη ζωή των Αγίων, όπου με μόνο το σημείο του σταυρού έγιναν μέγιστα θαύματα, και θεραπείες ασθενών, και εξορίες δαιμόνων. Αλλά και πολλές φορές, με μόνο το σημείο του σταυρού, οι άγιοι διασώθηκαν και έμειναν αλώβητοι από σαρκοβόρα θηρία ή από δηλητήρια που έδιναν στους μαθητές του Χριστού οι διάφοροι κατά καιρούς εχθροί της πίστεώς μας.

Ο Σταυρός επομένως του Κυρίου μας, ο ποτισμένος με το αίμα του σαρκωθέντος Υιού και Λόγου του Θεού, αλλά ακόμη και ο σταυρός που φέρουμε στο λαιμό μας και αυτό ακόμη το σημείο του σταυρού που κάνουμε με πίστη και ευλάβεια, έχει μεγάλη δύναμη και παρέχει μέγιστες ωφέλειες για κάθε πιστό χριστιανό. Γι’ αυτό και η Εκκλησία τον προβάλλει και τον υψώνει ενώπιον μας, και μάς προσκαλεί όλους να προσέλθουμε και να τον προσκυνήσουμε με δέος και με πίστη, και να αγιασθούμε από τον Τίμιο Σταυρό.

Για τον λόγο αυτό ας προσέλθουμε όχι μόνο με πίστη, αλλά και με κατάνυξη ψυχής. Ας προσέλθουμε με αγάπη στην καρδιά μας προς τον Θεό και προς τον πλησίον, ώστε να ελκύσουμε την χάρη, το έλεος και την αγάπη του Θεού και την συγχώρεση των αμαρτιών μας. Ας προσέλθουμε με καθαρή καρδιά, μακριά από πονηρούς λογισμούς, έξω από κάθε κακία, αφού διώξουμε από την καρδιά μας μίσος, ή ζήλεια, ή αντιπάθεια κατά του πλησίον, ή θυμό ή οργή ή κάθε επιθυμία που αντιστρατεύεται στην εντολή της Αγάπης και σε ότι ο Σταυρός του Χριστού εκπροσωπεί.

Αν επιθυμούμε πράγματι η προσκύνηση του Σταυρού να είναι για εμάς αφορμή αγιασμού και σωτηρίας, ας προσπαθήσουμε να γίνουμε μιμητές του Χριστού στην αγάπη, στη συγγνώμη και στην αυτοθυσία.

Ας ανοίξουμε κι εμείς τα χέρια μας, κι ας αγκαλιάσουμε τον πλησίον, τον κάθε συνάνθρωπό μας, κι ας απορρίψουμε από την καρδιά μας το πνεύμα της ατομικότητας, του εγωισμού και της αποξένωσης από τους συνανθρώπους μας. Αντί να ζητάμε πώς θα πάρουμε, ας αναζητούμε πώς θα προσφέρουμε γύρω μας, αυθόρμητα και ανιδιοτελώς, όπως πρόσφερε ο Σωτήρας και Λυτρωτής του κόσμου.

Ο Σταυρός του Κυρίου υπενθυμίζει σε όλο τον κόσμο και στο καθένα από μας ότι, όταν διαλέξουμε τον Σταυρό ως τρόπο της ζωής μας, ως πολίτευμα του εκκλησιαστικού μας βίου, τότε έχουμε και την Ανάσταση. Τότε έχουμε την αληθινή μας ελευθερία, την αληθινή ανάπαυσή μας μέσα στην αγάπη του Θεού και την αγάπη των αδελφών μας, την αληθινή ειρήνη της ψυχής. Και όταν περιστάσεις και θλίψεις και ανάγκες ποικίλες μας κυκλώνουν, υψώνουμε τα μάτια της ψυχής μας και ατενίζουμε με πίστη τον Σταυρό του Χριστού μας. Και με ελπίδα προχωράμε. Σταυρωμένοι και αναστημένοι. Συσταυρωμένοι και συναναστημένοι με τον Ιησού Χριστό.

Ας υψώσουμε λοιπόν και τα δικά μας βλέμματα επάνω στο Γογλοθά, επάνω στον Τίμιο Σταυρό και ας ψάλλουμε μέσα από την καρδιά μας, με πίστη και ελπίδα: «Σταυρέ τοῦ Χριστοῦ, σῶσον ἡμᾶς τῆ δυνάμει σου». «Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου». Αμήν.