Κυριακή Γ Ματθαίου
Η πρόνοια του Θεού
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του σύγχρονου ανθρώπου είναι το άγχος. Ζούμε σε μια εποχή με πληθώρα υλικών αγαθών, σε σχέση με παλιότερα, με πολλά τεχνολογικά επιτεύγματα που κάνουν πιο εύκολη τη ζωή μας και με τεράστια πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, η οποία θεραπεύει πολλές ασθένειες και έχει αυξήσει το μέσο όρο ζωής του ανθρώπου. Παρ’ όλα αυτά ποτέ άλλοτε ο άνθρωπος δεν ήταν περισσότερο δυστυχισμένος, αγχωμένος, αγέλαστος και καταθλιπτικός από ότι είναι σήμερα.
Λύση στο θέμα αυτό δίνουν τα λόγια του Χριστού μας που ακούσαμε στην σημερινή Ευαγγελική περικοπή. Πρώτα όμως χρειάζεται να θέσουμε στον εαυτό μας το ερώτημα, ποιος είναι ο στόχος της ζωής μας. Μας ενδιαφέρει η σύντομη επίγεια ζωή, η γεμάτη από θλίψεις και δυσκολίες και σε αυτή στρέφουμε όλο το ενδιαφέρον μας, ή η αιώνια ζωή στην οποία δεν θα υπάρχει πόνος, λύπη και στεναγμός;
Η σημερινή λοιπόν ευαγγελική περικοπή αγ.αδ.. είναι ένα απόσπασμα από την επί του όρους ομιλία του Κυρίου μας, η οποία αποτελεί από μόνη της, όπως λένε οι πατέρες της εκκλησίας μας, ένα εγχειρίδιο χριστιανικής ηθικής, αφού, στα θέματα που διαπραγματεύεται, δίδει τις κατάλληλες κατευθύνσεις, τους σωστούς δρόμους που οδηγούν τον άνθρωπο στην ένωσή του με το Θεό.
Στην αρχή του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος, μιλά για το λυχνάρι του σώματος του κάθε ανθρώπου, που είναι το μάτι του. Ο Χριστός μάς λέει ότι, όταν το μάτι του ανθρώπου είναι φωτεινό, τότε και όλο το σώμα θα καταστεί φωτεινό. Ενώ, αντίθετα, η πονηριά που μπορεί να έχει το μάτι, που προσκολλάται στα αμαρτωλά πράγματα, θα επιφέρει το πνευματικό σκότος σε όλο το είναι του ανθρώπου. Το ίδιο είναι και ο νους που όταν σκοτισθεί από την προσκόλληση στην ύλη, τότε και η ψυχή μας θα βυθιστεί στο σκοτάδι.
Στη συνέχεια, ο Χριστός στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα μιλά για τη μέριμνα που επιδεικνύει ο άνθρωπος στην καθημερινότητά του, που πολλές φορές του προκαλεί ένα μεγάλο άγχος. Μη φροντίζετε, μάς συμβουλεύει ο Κύριος, με αγωνία και στενοχώρια για τη ζωή σας, τι θα φάτε και τι θα πιείτε και τι θα φορέσετε. Δεν αξίζει η ζωή περισσότερο από την τροφή, και το σώμα πιο πολύ από το ένδυμα; Ο Θεός που σας έδωσε αυτά τα ανώτερα, θα σας δώσει και τα κατώτερα.
Κοιτάξτε τα πουλιά που πετούν στον αέρα. Ούτε σπέρνουν, ούτε θερίζουν, ούτε μαζεύουν τροφές σε αποθήκες. Κι όμως, ο επουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει. Εσείς δεν αξίζετε πολύ περισσότερο από αυτά; Άλλωστε, ποιος από σας μπορεί να προσθέσει στο ανάστημά του έναν πήχη; Κανένας. Αλλά και για το ντύσιμό σας, γιατί αγωνιάτε; Παρατηρήστε τα αγριολούλουδα, που φυτρώνουν μόνα τους στους αγρούς κι όμως ούτε ο σοφός Σολομών, με όλη τη βασιλική του μεγαλοπρέπεια, δεν ντύθηκε με ένδυμα τόσο ωραίο, όπως ένα από τα αγριολούλουδα αυτά. Κι αν ο Θεός ντύνει µε τόση μεγαλοπρέπεια τα αγριόχορτα, που σήμερα υπάρχουν και αύριο ρίχνονται στη φωτιά, δε θα φροντίσει πολύ περισσότερο για σας; Μην κυριευθείτε λοιπόν από αγωνιώδη φροντίδα λέγοντας, τι θα φάμε, τι θα πιούμε και τι θα ντυθούμε. Διότι, για όλα αυτά αγωνιούν όσοι δεν εμπιστεύονται τη ζωή τους στον Θεό. Άλλωστε ο Πατέρας σας γνωρίζει τι έχετε ανάγκη και θα σας το δώσει. Γι’ αυτό πάνω από όλα να ζητάτε τα πνευματικά αγαθά της βασιλείας του Θεού. Και τότε θα σας δοθούν και όλα το επίγεια.
Αγ. Η εμπιστοσύνη στο Θεό δε σημαίνει αδιαφορία του ανθρώπου για τα βιοτικά. Το «μη μεριμνάτε» του Χριστού δε σημαίνει «μη εργάζεσθε». Ο Κύριος δε συνηγορεί σε μια παθητικότητα απέναντι στη ζωή. Δεν περιφρονεί τη σοβαρή και επίπονη εργασία. Με άλλη αφορμή, την παραβολή των ταλάντων, καταδικάζει την τεμπελιά. Εκείνο πού θέλει να χτυπήσει ο Χριστός είναι η αγωνιώδης μέριμνα, που ταλαιπωρεί την ανθρώπινη ψυχή.
Ο Χριστός μάς συμβουλεύει να έχουμε μια δυναμική και υπεύθυνη τοποθέτηση μέσα στη ζωή, τονίζοντας ότι πριν από όλα είναι η «βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ». Σε παλαιότερες εποχές, στην καθημερινή επικοινωνία των ανθρώπων, άκουγε κανείς το «έχει ο Θεός». Αυτό δηλώνει την εμπιστοσύνη που έχει ὁ άνθρωπος στην πρόνοια του Θεού. Αυτή την εμπιστοσύνη χρειάζεται να αποκτήσουμε σήμερα.
Γιατί όταν ό άνθρωπος χάσει τον προσανατολισμό του και τον σκοπό της ζωής του οδηγείται αντί για τη λύτρωση, στην καταστροφή και αντί για το φως, στο σκοτάδι. Τα λόγια του Χριστού μας το θυμίζουν, «Εάν το (πνευματικό) µάτι σου είναι υγιές, όλο το σώμα σου θα είναι γεμάτο φως. Εάν όμως το µάτι σου είναι τυφλό, όλο το σώμα σου θα είναι βυθισμένο στο σκοτάδι. Επομένως αν ο νους σου σκοτισθεί, σε πόσο σκοτάδι θα βυθισθεί ή ψυχή σου;».
Η απομάκρυνση από το Θεό κάνει τον άνθρωπο, κατά τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, ή κτήνος ή διάβολο: «Νοῦς γάρ ἀποστάς τοῦ Θεοῦ, ἤ κτηνώδης γίνεται ἤ δαιμονιώδης» (ΕΠΕ 11, 226). Αυτή είναι η πραγματική αιτία για τα εγκλήματα, τις αυτοκτονίες και την κακία που βλέπουμε γύρω μας.
Δυστυχώς ο σύγχρονος άνθρωπος έχει βγάλει το Θεό από τη ζωή του. Η πρόκληση των νέων τεχνολογιών, η υποβάθμιση των ηθικών αξιών, και κυρίως η συνεχής πλύση εγκεφάλου από την Νέα Εποχή, μέσω των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, έχουν κατορθώσει σε μεγάλο βαθμό να σβήσουν από την καθημερινότητα πολλών, την μνήμη του Ζωντανού Θεού. Έτσι επαληθεύονται στο έπακρο τα λόγια του απόστολου Παύλου, που δηλώνει ότι η δημιουργία είναι η μεγάλη απόδειξη της ύπαρξης του Θεού και ότι οι άνθρωποι, «ενώ γνώρισαν το Θεό, δεν τον δόξασαν ούτε και τον ευχαρίστησαν σαν Θεό. Απεναντίας, με τους διαλογισμούς τους απομακρύνθηκαν από την αλήθεια και οδηγήθηκε στο σκοτάδι η ανόητη διάνοιά τους. Ενώ ισχυρίζονται πως είναι σοφοί, έχουν ξεμωραθεί, και αντικατέστησαν τη δόξα του αναλλοίωτου Θεού με ομοιώματα… Γι’ αυτό κι ο Θεός τούς εγκατέλειψε, σύμφωνα με τις επιθυμίες των καρδιών τους… (και) τους παράτησε στα αισχρά τους πάθη» (Ρωμ. 1,21-24).
Προσανατολίσαμε τη ζωή μας στο φαγητό, στα υλικά αγαθά, στο πώς θα φανούμε «πιο ωραίοι» στους άλλους. Ξεχάσαμε ποιες είναι οι προτεραιότητες της ψυχής και του σώματος, ή να το πω διαφορετικά. Δεν μας ενδιαφέρει σήμερα η ψυχή και το σώμα μας, όπως μάς το υποδεικνύει και το απαιτεί η σωστή και ζωντανή σχέση και κοινωνία μας με το Θεό.
Υποκαταστήσαμε δηλαδή την πρόνοια του Θεού με τα υλικά αγαθά και την πρόσκαιρη ομορφιά μας, με αποτέλεσμα ο κόσμος τούτος να μας έχει κυριεύσει. Και η αγωνία μας έγκειται στην επιβίωση και την αυτάρκειά μας, όχι στην κοινωνία με τον Θεό και το συνάνθρωπό μας.
Η αλλαγή μπορεί να έρθει στην καρδιά του καθενός, εμπιστευόμενος τη ζωή του στην πρόνοια του Θεού. Γιατί ο Θεός μας το έχει υποσχεθεί, «ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». Μας ζητάει, δηλαδή, να του έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη, και αυτός θα φροντίσει για τα προβλήματά μας. Ακόμη και οι δυσκολίες και οι αρρώστιες που ενδέχεται να μας συμβούν, είναι μέσα στο παιδαγωγικό σχέδιο της αγάπης του. Μην ξεχνάμε ότι μετά τον Σταυρό ακολουθεί η Ανάσταση. Όποιος με τη χάρη του Θεού αποκτά αυτή την εμπιστοσύνη, δεν έχει άγχος και τα αφήνει όλα και τα τωρινά, αλλά και τα μελλοντικά, στα σίγουρα χέρια του Θεού. Αμήν.