Άγιος Αλέξανδρος, αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου Αλεξάνδρου αρχιεπισκόπου Κωνσταν­τινουπόλεως.

Ο Άγιος Αλέξανδρος γεννήθηκε και μεγάλωσε από ευσεβείς γονείς που του δίδαξαν την Ορθή Πίστη και την αγάπη προς τον αληθινό Θεό και τον συνάνθρωπο. Διακρίθηκε για τον ασκητικό βίο, την ευσέβεια, την αρετή, την αγαθότητα.

Ο άγιος Αλέξανδρος έζησε στα χρόνια του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα, του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Είναι από τους ιερούς Πατέρες της πρώ­της Οικουμενικής Συνόδου, που το 325 στη Νίκαια κα­ταδίκασαν την αίρεση του Αρείου. Αρχιεπίσκοπος τότε Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο άγιος Μητροφάνης, αλλά επειδή ήταν σε πολύ μεγάλη ηλικία και άρρωστος, στη Σύνοδο τον αντιπροσώπευε ο Αλέξανδρος, που ήταν ακόμα πρεσβύτερος. Πολλές φορές για διαφόρους λόγους τους επισκόπους στις ιερές Συνόδους αντιπροσώπευαν πρεσβύτεροι.

Επέδειξε λοιπόν υπευθυνότητα σε όλα όσα του ανέθετε ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μητροφάνης γι’ αυτό και τον εμπιστεύθηκε και τον εκπροσώπησε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο. Και βέβαια απεδέχθη, παρά το γήρας του, να περιοδεύσει στη Θράκη, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και στην υπόλοιπη Ελλάδα, για να διδάξει και να γνωστοποιήσει τα ορθά δόγματα των αποφάσεων της Συνόδου. Ο Πατριάρχης Μητροφάνης λοιπόν αναγνώρισε στο πρόσωπό του όλα τα κατάλληλα εφόδια για την διαποίμανση της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, γι’ αυτό και τον εξέλεξε διάδοχό του στον πατριαρχικό θρόνο», υπεγράμμισε στον λόγο του ο σεβαστός Ποιμενάρχης.

Ο άγιος Αλέξανδρος ήταν πραγματικά θεοπρόβλητος Ιεράρχης της Εκκλησίας. Μετά τη Σύνοδο και την καταδίκη του Αρείου, Άγγελος Κυρίου εμφανίστη­κε στο γέροντα αρχιεπίσκοπο Μητροφάνη και του αποκάλυψε τη βουλή του Θεού. Τον βεβαίωσε πρώτα για τον επάξιο τρόπο, με τον οποίο ο πρεσβύτερος Αλέξαν­δρος τον αντιπροσώπευσε στη Σύνοδο, κι ύστερα του είπε πως αυτός θα ήταν ο διάδοχός του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Αυτό έγινε γνωστό και πραγματικά, όταν ύστερα από λίγο καιρό εκοιμήθηκε ο αρχιεπίσκο­πος Μητροφάνης, ο Αλέξανδρος εξελέγη και τον δια­δέχθηκε στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.

Ο Θεός γνωρίζει  τους ανθρώπους του και τους καλεί στον κατάλληλο καιρό.

Η πρώτη Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε την αί­ρεση του Αρείου, αλλά η αναταραχή στην Εκκλησία δεν είχε καταπαύσει. Η αρειανική αίρεση είναι η ρίζα όλων των αιρέσεων, κάποιες από τις οποίες μέχρι και σήμερα ταλαιπωρούν την Εκκλησία. Τέτοια είναι η αί­ρεση του χιλιασμού ή των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Όπως ο Άρειος, έτσι και οι χιλιαστές αρνούνται την θεότητα του Ιησού Χριστού. «Ην ποτέ ότε ουκ ην» έλεγε ο Άρειος για τον Ιησού Χριστό, δηλαδή ήταν καιρός που δεν υπήρχε ο Υιός, αλλά έγινε ύστερα, ότι δηλαδή ο Υιός είναι κτίσμα. Το ίδιο και σήμερα λένε κι οι χιλιαστές.

Ο άγιος Αλέξανδρος όχι μόνο στη Σύνοδο κατα­πολέμησε την αίρεση, αλλά και ύστερα, ώς αρχιεπίσκο­πος Κωνσταντινουπόλεως. Δυστυχώς ο γιός, διάδοχος του Μεγάλου Κωνσταντίνου ήταν φιλοαρειανός και οι ορθόδοξοι επί­σκοποι είχαν τώρα να αντιμετωπίσουν όχι μόνο την αί­ρεση, αλλά και την πολιτική εξουσία, που συμπαθούσε και βοηθούσε την αίρεση. Όχι μόνο στους αρχαίους διωγμούς, αλλά και στην συνέχεια η Εκκλησία πολλές φορές βρέθηκε αντιμέτωπη με την πολιτική εξουσία στα ίδια τα χριστιανικά κράτη. Είτε οι πλανεμένες αντιλήψεις των αρχόντων της πολιτείας, είτε τα πολιτικά τους συμ­φέροντα, πολλές φορές τους φέρνουν σε αντίθεση με την πίστη και την τάξη της Εκκλησίας.

Ο Άρειος μετά τη Σύνοδο υποκρι­νόταν τον ορθόδοξο και ζητούσε να έχει κοινωνία με τους κανονικούς επισκόπους της Εκκλησίας. Με την υποκρισία λοιπόν και με την υποστήριξη του αυτοκράτορα  πίεζε τους επισκόπους. Αλλά ο άγιος Αλέξανδρος με κανέναν τρόπο δεν τον δεχότανε σε εκκλησιαστική κοινωνία, δηλαδή να λειτουργήσουν μαζί. Να γνωρίζετε αγ. ότι σε τέτοιες δύσκολες στιγμές, κριτήριο είναι η Λειτουρ­γία και η θεία Κοινωνία. Με τους αιρετικούς μπορεί να έχουμε συνεργασία και κοινωνικές σχέσεις, αλλά ποτέ δεν λειτουργούμε και δεν κοινωνούμε μαζί.

Ο Άρειος έφυγε, αλλά το κακό που έκαμε στην Εκκλησία έμεινε και μέχρι τώρα τροφοδοτεί κάθε αί­ρεση.

Αλλά και ο άγιος Αλέξανδρος, ως άνθρωπος, έφυγε κι εκείνος, αλλ’ άφησε στην Εκκλησία την εικόνα του αγίου του Θεού, του υπερασπιστή της Ορθοδοξίας και του φύλακα των αποστολικών παραδόσεων. Και μέσα στη Σύνοδο, ως εκπρόσωπος του γέροντα αρχιεπισκόπου Μητροφάνη, κι ύστερα από τη Σύνοδο στάθηκε πι­στός φρουρός και υπερασπιστής των αποφάσεων της Συνόδου και της παράδοσης και κληρονομιάς των αγίων Αποστόλων.

Ο άγιος Παϊσιος λέγει: Σκοπός είναι να ζούμε ορθόδοξα, όχι απλώς να μιλούμε ή να γράφουμε ορθόδοξα. Γι’ αυτό, βλέπεις, ένα κήρυγμα δεν πληροφορεί, δεν αλλοιώνει τον άλλον, όσο καλό κι αν είναι, αν ο ιεροκήρυκας δεν έχει βίωμα. Τέτοιος ήταν ο σημερινός εορταζόμενος άγιος.

Και συνεχίζει ο άγιος Παϊσιος. Το να σκαφτόμαστε ορθόδοξα είναι εύκολο.  Το να ζούμε όμως ορθόδοξα θέλει κόπο.

Μια φορά ένας θεολόγος είχε κάνει μια ομιλία και είχε πει να πάνε να δώσουν αίμα, γιατί υπήρχε ανάγκη. Και πράγματι πολλοί παρακινήθηκαν και έδωσαν πολύ αίμα. Εκείνος όμως δεν έδωσε ούτε μια σταγόνα, αν και είχε… μπόλικο.

Οι άλλοι τότε σκανδαλίσθηκαν. «Εγώ, τους είπε εκείνος, με την ομιλία που έκανα και παρακίνησα τον κόσμο να δώσει αίμα, είναι σαν να έδωσα το περισσότερο αίμα»! Έτσι ανέπαυε τον λογισμό του. Αυτό που έλεγε για τους άλλους, ο ίδιος δεν το τήρησε. Καλύτερα ήταν να μην έκανε την ομιλία και αθόρυβα να πήγαινε να δώσει λίγο αίμα. Η ζωή λοιπόν  μετράει.

Γι’ αυτό λέω στους λαϊκούς: «Να αγαπάτε τον Χριστό, να έχετε ταπείνωση, να κάνετε το καθήκον σας και ο Χριστός θα φανερώσει την αρετή σας στα μάτια των ανθρώπων».

Η αρετή έχει τυπικό να φανερώνει τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται αυτός. Ακόμη και να κρυφθεί,  η αρετή του θα φανερωθεί, έστω και αργότερα, και ο αποθηκευμένος του θησαυρός, που θα ανακαλυφθεί τότε μαζεμένος, θα βοηθήσει πάλι πολλές ψυχές, ίσως τότε και περισσότερο.

Ο Ιησούς Χριστός μας προτείνει 2 δρόμους να ακολουθήσομε για την αγιότητα. Ο πρώτος δρόμος είναι ο δρόμος της ομολογίας πίστεως. Ο δεύτερος δρόμος  είναι η πλήρη αγάπη προς το πρόσωπό Του. Δεν ζητεί την αποκλειστικότητα,  αλλά την προτεραιότητα της αγάπης.

Αυτούς ακολούθησε  και ο σημερινός τιμώμενος Άγιος. Ομολόγησε την πίστη του στον αληθινό Θεό χωρίς να φοβηθεί την όποια απειλή, χωρίς να καμφθεί από τους πόνους και την ταλαιπωρία. Συνεχώς σκεφτόταν τον Χριστό. Τον έθεσε ως οδοδείκτη, πρότυπο και πρώτη του προτεραιότητα στη ζωή του, πάνω από κάθε ανθρώπινο και μάταιο που υπάρχει σε αυτή την πρόσκαιρη ζωή. Αγάπησε πάνω απ΄ όλα τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, πρόσφερε την καρδιά του σ’ αυτόν. Γι’ αυτό και ο Κύριος τον τίμησε, τον δόξασε και θα δοξάζεται αιωνίως στην βασιλεία του.

Αυτό είναι το σημερινό μήνυμα αγ. Ομολογία πίστεως καλούμαστε κι εμείς σήμερα να κάνουμε ο κάθε ένας από τη θέση που είναι, κληρικός και λαϊκός, και ιδιαίτερα τις ημέρες που διανύουμε, όπου βλέπουμε να περιορίζεται η πίστη στο Χριστό, να περιθωριοποιείται και να πολεμείται η Εκκλησία. Ας έχουν υπόψιν τους όμως, όλοι αυτοί που πολεμούν την Εκκλησία καθημερινώς, το λόγο του Ιερού Χρυσοστόμου που λέγει: «τοιούτον έχει μέγεθος η Εκκλησία· πολεμουμένη νικά· επιβουλευομένη(συνομωτεί) περιγίνεται(ανασταίνεται)· υβριζομένη λαμπροτέρα καθίσταται· δέχεται τραύματα και ου καταπίπτει υπό των ελκών· κλυδωνίζεται (αναταράζεται από τα κύματα), αλλ’ ου καταποντίζεται· χειμάζεται, αλλά ναυάγιον ουχ υπομένει· παλαίει, αλλ’ ουχ ηττάται· πυκτεύει ( την γροθοκοπούν), αλλ’ ου νικάται ».  

Αυτό λοιπόν που μας προτρέπουν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας είναι να συνεχίσουμε πιστά τον αγώνα μας, να ομολογούμε τον Χριστό μας καθημερινώς και αδιαλείπτως και την ελπίδα μας να την έχουμε μόνο στο Σωτήρα Χριστό. Στόχος μας δεν είναι άλλος, παρά να ομοιάσουμε στους Αγίους μας και «να αξιωθούμε των επηγγελμένων αγαθών της απολαύσεως διά πρεσβειών του αγίου Αλεξάνδρου. Αμήν.